Государственное учреждение образования "Минский областной институт развития образования" (Аттестация педагогов)

Государственное учреждение образования "Академия  образования" (Аттестация педагогов)

Об установлении перечней мебели, инвентаря, средств обучения, необходимых для организации образовательного процесса

Инстркуция о порядке проведения фестиваля "Безопасное детство"

Пастаўлены наступныя задачы развiцця выхаванцаў у дзейнасцi:

садзейнiчаць адрозненню дзецьмi беларускага i рускага маўлення;
пабуджаць да ўзнаўлення кароткiх лiтаратурных твораў на беларускай мове, да разыгрывання iх;
развiваць элементарныя навыкi зносiн на беларускай мове.
Змест раздзела «Развiццё маўлення i культура маўленчых зносiн» «Вучэбнай праграмы дашкольнай адукацыi» ўключае наступныя часткi i задачы ў iх:

Слоўнiк:
Узбагачэнне беларускага слоўнiка дзяцей словамi - назвамi прадметаў асяроддзя, iх якасцей, дзеянняў.
Разуменне i ўжыванне абагульняльных слоў (цацкi, посуд, адзенне, мэбля).
Засваенне форм ветлiвасцi (добрай ранiцы, добры дзень, добры вечар, дабранач, да пабачэння, дзякуй, калi ласка, смачна есцi, прабач).
Граматычны лад маўлення:
Засваенне некаторых асаблiвасцей граматычнага ладу беларускага маўлення: множнага лiку назоўнiкаў (дамы, лясы, вокны); роднага склону назоўнiкаў (санак, лыжак, лялек); меснага склону назоўнiкаў (на назе, у руцэ, на двары); давальнага склону назоўнiкаў (дапамагчы Аленцы, дапамагчы Янку); загаднага ладу дзеясловаў (мый, сядай, пi, паскачы); формаў 3-й асобы адзiночнага i множнага лiку дзеясловаў (iдзе, пiша, малюе, варыць, гуляюць, хочуць); асаблiвасцей роду некаторых назоўнiкаў (смачны яблык, калматы сабака).
Разуменне i ўменне суадносiць з малюнкамi назвы жывёл i iх дзiцянят (кошка - кацяня, качка - качаня, лiса - лiсяня).
Гукавая культура маўлення:
Правiльнае вымаўленне спецыфiчна беларускiх гукаў: фрыкатыўных [г], [г']; заўсёды цвёрдых гукаў [ч], [р] iзалявана (у гукапераймальных словах), у словах i фразах; гука ў у словах i фразах.
Дыферэнцыяцыя ў вымаўленнi i на слых слоў, падобных у рускай i беларускай мовах (дети - дзецi, ложка - лыжка, река - рака, уши - вушы i да т.п.).
Звязнае маўленне:
Слуханне i разуменне мовы выхавальнiка, адказы на яго пытаннi.
Праслухоўванне беларускiх народных забаўлянак, казак, твораў беларускiх пiсьменнiкаў для дзяцей; адказы на пытаннi па iх змесце.
Адказы на пытаннi па змесце карцiн i пры апiсаннi цацак.
Стварэнне выказванняў, самастойных па задуме i моўным афармленнi.
Садзейнiчанне станаўленню рэпрадуктыўнага маўлення дзяцей на беларускай мове.
Методыка навучання дашкольнiкаў беларускай мове спалучае рысы методыкiбеларускай iрускай моў. 3 дапамогай першай уводзяцца моўныя з'явы, што супадаюць у беларускай iрускай мовах. Гэта асаблiва датычыцца развiцця лексiчнага запасу iвымаўленчых навыкаў. Шырокае выкарыстанне такога займальнага матэрыялу, як вершы, загадкi, прыказкiiпрымаўкii г.д., элементаў народных гульняў, гутаркi па змесце заняткаў выключна на беларускай мове наблiжаюць прыёмы навучання беларускай мове да прыёмаў навучання рускай мове.

Часта назiраецца, што педагогiiмкнуцца абысцi правядзенне заняткаў,гулъняўiiншых форм дзейнасцi дзяцей з выкарыстаннем беларускай мовы з-за дрэннага валодання беларускай мовай i методыкай правядзення розных форм работы на беларускай мове. Але гэта не падстава для таго, каб пазбаўляць выхаванцаў ад ведання таго, што перадаецца з пакалення ў пакаленне як святыня, як годнасць беларускай нацыi.

Перш за ўсё навучальны працэс неабходна будаваць такiм чынам, каб дзеяннiдзяцей былi сапраўды маўленчымi. Гэта зна­чыць, што асноўная роля ў навучаннiналежыць не паўтарэнню асобных слоў, сказаў, не завучванню гатовых дыялогаў з наступным ix разыгрываннем, а творчаму моўнаму працэсу. Але каб такі творчы працэс узнік трэба закласці пэўны моўны фундамент. Матывы, якiя пабуджаюць дашкольнiкаў да маўлення на беларускай мове, ствараюцца ў сярэдняй групе празгульнявыя сiтуацыi. Менавiта ў такiх ciтyацыях, падначаленых пэўнай тэме, дзецiзасвойваюць групы беларускiх слоў па прынцыпе сэнсавай блiзкасцi: назвы птушак, колеру, дзеясловаў руху i iнш.

Практыка паказвае, што найменш цiкавым для дашкольнiкаў з'яуляецца авалоданне правiльным гукавымаўленнем, тым больш што ад неправільнага вымаўлення слоў на беларускай мове змест выказвання ў асноўным не губляецца, таму немэтазгодна дабiвацца ад выхаванцаў сярэдняй групы дакладнага,безакцэнтнага беларускага вымаўлення. Асэнсаванне асаблiвасцей беларускай мовы ажыццяўляецца на аснове параўнання яе з рускай.

У методыцы выдзяляюцца наступныя асноўныя сродкі развіцця маўлення, комплекснае выкарыстанне якіх дазваляе атрымаць станоўчыя вынікі:

зносіны;
культурнае моўнае асяродзе;
мастацкая літаратура;
выяўленчае мастацтва, музыка, тэатральнае мастацтва;
заняткі па развіццю маўлення і культура маўленчых зносін.
Але сучасная рэчаіснасць паказвае, што не ўсе вышэйперелічаныя сродкі маюць месца ў паўсядзённым жыцці. Назiраннi за адукацыйным працэсам дазволiлiвызначыць наступныя праблемы:

у дзяцей недастаткова сфармiраваны камунiкатыўныя якасцiў маўленчай дзейнасцiў сувязi з недастатковасцю цi нават адсутнасцю беларускамоўнай практыкi;
маўленне дзяцей знаходзiцца пад моцным уплывам рускай мовы;
адзначаецца бедны беларускі слоўнiкавы запас педагогаў; педагогiдрэнна валодаюць роднай мовай, у сваей працы мала выкарыстоўваюць формы беларускага фальклору;
болышасцьбацькоў,дзецi якiх наведваюць дашкольную ўстанову, увогуле не звяртаецца да беларускай народнай культуры, не размаўляе на род­най мове, не чытае сваiм дзецям твораў беларускай дзiцячай лiтаратуры.
Прапанаваная тэма ставiць перад педагогамii бацькамi складаныя задачы: раскрыць багацце i непаўторнасць роднай мовы, дапамагчы дзецям усвядоміцьасноўныя рысы беларускiх народных святаў, гульняў, выклiкаць жаданне выкарыстоўваць набыты вопыт у самастойнай гульнёвай дзейнасці, тым самым далучаючыся да нацыянальных традыцый i культуры. Гэта абумоўлiвае шырокiзварот да народнай педагогiкi, нацыяналь­ных традыцый, фальклору ў далучэннi да нацыянальнай iагульначалавечай культуры.

Acноўнымiнапрамкамi рэалiзацыі дадзеннага раздзела з'яуляюцца:

уключэнне беларускай мовы ў спецыяльна арганiзаваную дзейнасць па адукацыйным вабласцям «Вучэбнай праграмы дашкольнай адукацыi»:
× Дзiця i грамадства;

× Дзiця i прырода;

× Развiццё мовы i культура маўленчых зносiн.

Спецыяльна арганізаваная дзейнасцьўяўляе сабой зносiны выхавальнiка здзецьмi, каторыя могуцьўключаць размову выхавальнiка з дзецьмi, дыдактычныя, рухавыя, народныя гульнi, iнсцэнiроўкi, гульнi-драматызацыi, разглядванне карцiнiiнш. Учас такіхзаняткаў ставяцца i вырашаюцца задачы камунiкатыунага развiцця дзяцей, прабуджэння ixуласнай маўленчай актыўнасцi, дыялогаў памiж дзецьмi. Набытыя падчасзаняткаўуяуленніiўменнiзамацоўваюцца ўпаўсядзённым жыццi, а таксама ўчас iндывiдуальнай работы з дзецьмi. Педагогi не павiнны забываць падкрэслiваюць моманты параўнання слоў, граматычных форм, гукавымаўленняна рускай i беларускай мовах.

Фiзкультурная дзейнасць:
× фiзкультурныя заняткi з выкарыстаннем беларускiх народных гульняў;

× рухава-творчая дзейнасць, заснаваная на адным з вiдаў вуснай народнай творчасціi беларускiх народных гульняў (лiчылкi, забаўлянкi, пальчыкавыя гульнi);

× сюжэтна-фiзкультурныя заняткi з элементамi фальклору;

× ранiшняя гiмнастыка;

× спартыўныя святы, забавы, «Днi здароўя».

Мастацка-эстэтычная дзейнасць:
× музычныя заняткi;

× заняткі па выяўленчым мастацтве, маляванню;

× мастацкая лiтаратура, як асноўны сродак навучання дзяцей роднай мове;

× тэатралiзаваная дзейнасць;

× народныя святы, як найбольш цікавы і эфектыўны сродак фарміравання навыкаў роднай мовы.

Дзейнасць па-за заняткаў:
× пазнавальныя гутаркі;

× тэматычныя прагулкі, экскурсіі;

× гульнявая дзейнасць: тут асабна трэба адзначыць выкарыстанне дыдактычных гульняў на беларускай мове, зместам якiх з'яуляецца навакольная рэчаiснасць iпры iх правядзеннi ставяцца разнастайныя дыдактычныя задачы, каторыя праз гульню вырашаюцца непрыкметна.

На працягу работы выкарыстоўваюцца наступныя метады:

наглядныя – пры рабоце па развіццю мовы выкарыстоўваецца нагляднасць;
славесныя – гэта чытанне і расказванне мастацкіх твораў, завучванне напамяць, радзей у сярэдняй групе выкарыстоўваюцца переказ, абагульняючая гутарка;
практычныя – гэта развіццё мовы ў дзейнасці: розныя дыдактычныя гульні, гульні-драматызацыі, інсценіроўкі, дыдактычныя практыкаванні, карагодныя гульні.
Негледзячы на тое, што у сярэдняй групе практычныя метады шырока выкарыстоуваюца ў рабоце, яны носяць рэпрадуктыўны характар - заснаваны на ўзнаўленні моўнага матэрыялу, гатовых узораў. Паміж гэтымі метадамі няма вялікай розніцы, таму што ў практычнай работе яны дапаўняюць адзін аднога.

Адзін і той жа метад можа ажыццяўляцца рознымі прыёмамі. Прыём – гэта варыянт ужывання даддзенага метада. Метадычныя прыёмы таксама можна ўмоўна падзяліць на:

славесныя;
наглядныя (метад імітацыі);
гульнявыя.
Практыка паказвае, што найбольш эфектыўнымі ў рабоце з дзецьмі сярэдняй групы можна адзначыць наступныя метады і прыёмы: тэатралiзаваная дзейнасць;сюрпрызныя моманты; выкарыстанне вобразнага слова, элементаубеларуската фальклору (забаўлянкi, лiчылкi, пeceнькi,казкi, дражнiлкi);бела­рускiярухавыя гульнi; выкарыстанне беларускай народнайi сучаснай музыкі.

У нашай дашкольнай установе большасць форм работы па развіццю беларускага слоўніка, фарміраванню нацыянальнай самасвядомасці праводзіцца ў выставачнай зале, якая настройвае яго наведвальнікаў на ўспрыманне прыгожага, фарміруе ў іх эстэтычныя пачуцці. І зараз заняткі, гутаркі, гульні-віктарыны, конкурсныя праграммы і, канечне ж, наведванні выстаў праходзяць на новым, больш якасным узроуні. Для адраджэння нацыянальнай мовы i традыцый у выставачнай зале ёсць народныя касцюмы для лялек, спецыяльная літаратура, вырабы народна-прыкладнога мастацтва: самабытныя посцілкі i вышываныя рушнікі з бабульчыных куфэркаў, гліняныя гладышы i шмат іншых цікавых рэчаў, якія раней служылі людзям.

Выставачную залу наведваюць дзеці, пачынаючы з малодшых груп – раней выставу маглі наведаць толькі дзеці старэйшага дашкольнага ўзросту таму што, па першае малых дзяцей весці ў сапраўдны музей ці выставачную залу было далека, а па другое – змест і формы арганізацыі, якія прапануюцца там, не адпавядаюць іх узросту.

Заняткі і іншыя формы работы з дзецьмі ў выставачнай зале праводзяць не толькі педагогі дашкольнай установы, але і супрацоўнікі музея, галерэі, дзіцячай бібліятэкі. Праз гэтыя формы работы таксама праходзіць фармiраванне ўстойлiвай цiкавасцii станоўчых адносiн да нацыянальнай мовы, жадання авалодаць беларускай мовай; выхаванне асноў нацыянальнага светапогляду. Зараз сталі традыцыйнымі і праводзяцца штогод выставы наступнай тэматыкі:

× беларускагадэкаратыуна-прыкладнога мастацтва;

× «Лягенда аб Шацілках» (акварэль);

× «З лягендау i мiфаў далёкiх паданняў» (акварэль);

× «Край зеленый Беловежжа» (акварэль);

× «Юны горад на старажытнай зямлі» (фатаграфія),

× «Родныя краявiды"( фатаграфія),

× «Беларускі касцюм для любімай лялькі»;

× «Пісанка – сімвал сонца і дабра»;

× «Запрашаем у казку».

Суправаджэнне гэтых выстаў правадзіцца педагогамі ў залежнасці ад пастаўленых задач як на рускай, так і на беларускай мовах.

Гэтыя формы работы дазваляюць выхоўваць цiкавасць да роднай мовы,нацыянальную самасвядомасць дзяцей сродкамi гульнявой, эстэтычнай, рухавай дзейнасцii ў далучэннi да беларускай мовы маюць адметныя асаблiвасцi:

× у займальнай для дзяцей форме ўзбагачаецца беларускi слоўнiк, замацоўваюцца асноўныя вiды рухаў, у тым лiку танцавальных;

× акцэнтуецца ўвага на нацыянальных асаблiвасцiях музычнай, рухальнай,гульнёвай дзейнасцi;

× шырока выкарыстоўваюцца малыя лiтаратурныя формы бела­рускай народнай творчасцi (забаўлянкi, песенькi, вершы i г.д.);

× актыўна выкарыстоўваюцца рэгiанальныя магчымасцi;

× дзецi выкарыстоўваюць набыты моўны вопыт у арганiзаванай дзейнасцi.

Крынічкай спявае,

Не замярзае родная мова.

У сэрцы не гасне,

Поўніць нас шчасцем родная мова.

Над светам лунае

Вечна жывая родная мова.

І нас, беларусаў,

Збірае, яднае родная мова.

1. Требования безопасности при организации прогулок на участке учреждения дошкольного образования.

При организации прогулки с воспитанниками в учреждении дошкольного образования необходимо руководствоваться  п.163 Санитарных норм и правил «Требования для учреждений дошкольного образования».

         Перед проведением прогулки воспитатель дошкольного образования обязан визуально проверить игровую площадку на предмет ее безопасного состояния и исправности оборудования, наличия предметов и веществ, подозрительных и опасных для жизни и здоровья детей. На групповых участках и физкультурных площадках не должно быть опасных для воспитанников предметов (оголенных электропроводов, битого стекла и т.п.), неисправного надворного оборудования, сухостойных, сломанных деревьев (веток), кустарников. При обнаружении нарушений режима безопасности педагогический работник обязан немедленно принять меры по их устранению, поставить в известность заведующего учреждением дошкольного образования. Организовывать прогулку до устранения выявленных нарушений запрещается.

         В случае усиления ветра до недопустимых параметров, ухудшения погодных условий (дождь, метель и др.) во время прогулки, воспитатель должен немедленно завести детей в помещение.

         В процессе прогулки воспитатель должен обучать навыкам безопасного поведения, правилам безопасного обращения с различными предметами.

         При выборе игр воспитатель должен учитывать психофизические особенности детей данного возраста, предшествующую деятельность детей, погодные условия.

         Запрещается:

оставлять детей одних;

использовать в детских играх острые, колющие, режущие предметы, сломанные игрушки.

         Перед уходом с прогулки воспитатель должен организовать с воспитанниками сбор игрового оборудования, привести в порядок песочницы и песочные дворики  (песок в песочнице горкой, закрыть песочницы крышками).

         2. Подготовка к прогулке.

         Перед выходом на прогулку воспитатель организовывает с детьми проведение гигиенических процедур.

         Одевать и раздевать детей при подготовке и возвращении с прогулки необходимо по подгруппам:

         воспитатель выводит в приемную для одевания первую подгруппу детей, в которую включает медленно одевающихся детей, детей с низкими навыками самообслуживания;

         помощник воспитателя проводит гигиенические процедуры со второй подгруппой и выводит детей в приемную;

         воспитатель выходит с первой подгруппой детей на прогулку, а помощник воспитателя заканчивает одевание второй подгруппы и провожает детей на участок к воспитателю;

         детей с ослабленным здоровьем рекомендуется одевать и выводить на улицу со второй подгруппой, а заводить с прогулки с первой подгруппой.

         Воспитатель должен научить детей одеваться и раздеваться самостоятельно и в определенной последовательности. Сначала все они надевают рейтузы, обувь, затем платок, пальто, шапку, шарф и варежки (снизу-вверх). При возвращении с прогулки раздеваются в обратном порядке (сверху-вниз).

         В летний период после возвращения детей с прогулки необходимо организовать гигиеническую процедуру — мытье ног.

         3. Организация и проведение прогулки в учреждении дошкольного образования.

         Прогулка включает:

         самостоятельную игровую деятельность;

         познавательную практическую деятельность (наблюдения за живой и неживой природой, опытно-экспериментальная деятельность, обследование предметов, объектов и т.д.);

         двигательную деятельность: (подвижные игры и физические упражнения – ежедневно, занятия физической культурой – согласно утвержденному учебному плану занятий на неделю); самостоятельная (ежедневно);

         трудовую деятельность;

         индивидуальную работа по образовательным областям учебной программы дошкольного образования. 

         Последовательность структурных компонентов прогулки может варьироваться в зависимости от вида предыдущего занятия. Если дети находились на занятии, требующем повышенной познавательной активности и умственного напряжения, то вначале прогулки проводятся подвижные игры, физкультурные упражнения, затем – наблюдения. Если до прогулки было физкультурное или музыкальное занятие, прогулка начинается с наблюдения или спокойной игры.

            Содержание прогулок определяется учебной программой дошкольного образования и строится в соответствии с календарным планированием в каждой возрастной группе.

         При планировании содержания прогулки воспитатель предусматривает равномерное чередование спокойной и двигательной деятельности детей, правильное распределение физической нагрузки в течение всей прогулки. Последовательность и продолжительность разных видов деятельности изменяется с учетом конкретных условий: времени года, погоды, возраста детей и характера их предшествующей деятельности. Каждый из обязательных компонентов прогулки должен осуществляться на фоне самостоятельной деятельности детей.

             Индивидуальная работа (для её проведения воспитателю дошкольного необходимо обращаться к разделу плана образовательной работы  «Индивидуальная работа с воспитанниками»). Направлена не только на совершенствование физических качеств, но и на развитие психических процессов, закрепление материала по образовательным областям учебной программы дошкольного образования.

         Индивидуальная работа с детьми заключается в закреплении какого- либо материала:

         счета (можно предложить посчитать веточки, камушки, деревья, проезжающие машины);

         знания геометрических фигур (найти похожую, найди пару, построй фигуру);

физкультурных движений;

         звукопроизношения;

         названия времен года, дней недели, названия месяцев, своего домашнего адреса  

         рисования какого-либо элемента (палочкой на песке, мелком на асфальте);

         заучивания считалок, стихотворений, отгадывания загадок и многое другое.

         Осуществляя руководство самостоятельной игровой деятельностью детей воспитатель дошкольного образования должен  обеспечить им полную безопасность, научить использовать пособия в соответствии с их предназначением, осуществлять постоянный контроль деятельности на протяжении всей прогулки. Воспитатель следит за тем, чтобы все дети были заняты, не скучали, чтобы никто не озяб или не перегрелся. Педагог  обязан знакомить воспитанников с основами безопасного поведения  на улице.

         Трудовая деятельность. На прогулке организуется хозяйственно-бытовой труд (на веранде, на участке), труд в природе в виде  различных форм –  поручений,   коллективного труда.

         Гигиенические требования к организации труда в природе:

         1. Труд в природе должен быть посильным. Физические усилия не должны вызывать переутомления, т.к. это вызывает отрицательное отношение к труду.

         2. Продолжительность труда зависит от его характера и возраста детей. Младший дошкольный возраст: 5-7 мин. Средний возраст – 10-15 мин., с небольшим отдыхом в зависимости от характера труда, старший возраст – 15-25 мин с перерывом или со сменой характера труда.

         3. Правильная поза ребенка в процессе труда в природе. Например, при переноски воды в лейках, ведрах необходимо равномерно нагружать как правую, так и левую сторону. При работе лопатой, граблями важно контролировать, чтобы ребенок держал тело выпрямленным. Также необходимо контролировать, чтобы дети не находились долго в одной позе. Для этого надо чередовать один вид работы с другим. Например, рыхление почвы и перенос воды.

         4. Безопасность. Орудия труда (рыхлители почвы, грабли, лопаты и т.д.) должны быть безопасными и соответствовать росту и силам ребенка. Инвентарь для труда в природе должен быть не игрушечным, а настоящим.

         Планируется воспитателем дошкольного образования в разделе «Элементарная трудовая деятельность». При планировании указывается вид трудовой деятельности (хозяйственно-бытовой труд, труд в природе),  форма организации труда  воспитанника (поручение, коллективный труд); содержание трудовой деятельности; задачи, которые будут решаться взрослым. Например, Труд в природе, коллективный труд (ст.гр.)  – сбор плодов рябины. Цель: воспитание положительных взаимоотношений, интереса к труду.

         Двигательная деятельность: подвижные игры и физические упражнения.  Планируются воспитателем дошкольного образования в плане образовательной работы с воспитанниками в разделе «Двигательная активность». Одна и та же игра может планироваться  несколько раз, при этом достигаются разные цели при её проведении (знакомство с  правилам игры, обучение основным движениям в игре; закрепление правил игры, двигательных навыков и развитие физических качеств в игре; совершенствование основных движений в игре; усложнение игры, которое проявляется в:

         увеличении дозировки – повторности и общей продолжительности игры,

усложнении двигательного содержания (воробышки из домика не выбегают, а выпрыгивают),

изменении размещения играющих на площадке (ловишка не  сбоку, а в середине площадки),

усложнении правил (в старшей группе пойманных можно выручать; увеличивать количество ловишек) и т.д.)

            Познавательная практическая деятельность (наблюдения за живой и неживой природой, опытно-экспериментальная деятельность и др.)  Процесс наблюдения может быть организован за объектами и погодными явлениями. При планировании наблюдений педагог продумывает: оборудование и материалы, используемые по ходу наблюдения, размещение детей; приемы привлечения внимания детей к наблюдению (сюрпризные моменты, загадки, познавательные задачи, проблемные ситуации); приемы активизации умственной деятельности (поисковые вопросы, действия, сравнение, использование опыта).         

            В  планах указывается объект или тема наблюдения, цель проведения наблюдения. На прогулке организуются

         наблюдения за живыми объектами (за птицами, деревьями лиственными и хвойными, кустарниками и т.д.);

         наблюдения за неживыми объектами (за солнцем, облаками, погодой, ветром, снегом, глубиной снежного покрова, длительностью дня, метелью, позёмкой, снегопадом и т.д.);

         наблюдения за явлениями окружающей действительности (за трудом взрослых, за прохожими, за лыжниками, за транспортом – снегоуборочной машиной и т.д.).

Во второй половине дня в ходе подъема детей, умывания, полдника, подготовки и проведения прогулки продолжается воспитание культурно-гигиенических навыков, самостоятельности у детей, формирование у них волевых и моральных качеств личности. Режим второй половины дня отводит достаточное время для игр, а в старших группах — и для приобщения детей к труду.
В вечерние часы в детском саду проводится работа с родителями: беседы, индивидуальные и групповые консультации, собрания, семинары и практикумы.
Основным видом деятельности детей во второй половине дня является игра. Дети играют индивидуально, небольшими группами и всей группой. В это время организуются все виды игр, например со строительным материалом, дидактические, игры-драматизации, которые особенно любимы детьми старшей группы. Это сложный вид игр, и самим детям организовать их трудно, нужна большая помощь воспитателя и советом и делом. Необходимо уделять время также играм-забавам и хороводным играм.
В вечерние часы могут использоваться и подвижные игры, которые проводятся как на участке во время прогулки, так и в помещении группы.
Отводится время и для трудовой деятельности. Раз в неделю во всех возрастных группах организуется уборка групповой комнаты. Дети моют игрушки, строительный материал, стирают кукольное белье, убирают в шкафу. Дети младших групп только помогают воспитателю, а старшие выполняют работу самостоятельно под его руководством.
Помимо хозяйственно-бытовых дел в старшей и подготовительной группах воспитатель организует ручной труд детей. Они вместе с ним могут изготовить различные игрушки-самоделки для игр на участке: вертушки, лодочки, плетеные сумки и т. п. Воспитатель может также организовать починку книг, пособий. В младшей группе он выполняет эту работу сам, привлекая детей к посильной помощи: подать бумагу, подержать книгу. В старшей и подготовительной группах ребята под его руководством мастерят сами. Организуются игры «Переплетная мастерская» или «Мастерская игрушек».
В вечерние часы педагог учит детей подготовительной группы вышивать, пришивать пуговицы и т. п. Он показывает детям работу с ножницами, ножом, пилой, молотком, шилом, требует обязательного выполнения правил пользования инструментами и постоянно осуществляет контроль.
Во всех группах воспитатель может также давать детям трудовые поручения.
В дошкольных учреждениях 2—3 раза в месяц проводятся вечера досуга и развлечений. Большим успехом у детей пользуется кукольный театр. В подготовительной группе детей можно обучить вождению кукол и помочь создать свою небольшую постановку, которую они могут показать детям младших групп. Дошкольники с увлечением участвуют в постановках такого кукольного театра. В часы досуга детям показывают диафильмы, теневой или настольный театр, организуют прослушивание любимых песен, музыкальных произведений. Старшие дети могут организовать концерт для детей младших групп. На нем они читают стихи, пляшут, исполняют любимые песни.
В вечерние часы воспитатель рассказывает детям сказки, читает басни, рассказы, вспоминает народные потешки, шутки, прибаутки. Все это может сопровождаться показом фигурок персонажей на фланелеграфе. Большие по объему произведения для детей (например, книги «Что я видел» Б. Житкова, «Приключения Незнайки и его друзей» Н. Носова) воспитатель читает по частям на протяжении нескольких дней.
Чтение в вечерние часы проводится не каждый день, а чередуется с другими видами деятельности, например слушанием музыки, рассматриванием иллюстраций. В это время воспитатель проводит и индивидуальную работу с детьми по развитию движений, рисованию, вырезыванию, конструированию, исправлению дефектов речи. Он может повторить с малышами любимые стихи, песни.